Αν και τα σχέδια για τη Λιβύη μετά τη Διάσκεψη του Βερολίνου καταρτίζονται σε θετικό κλίμα, η διεθνής κοινότητα παραδέχεται πως παρά το «μαραθώνιο» της Κυριακής υπάρχει δρόμος μέχρι την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός στη χώρα της Βόρειας Αφρικής.
Οι ηγέτες που συμμετείχαν στη Διάσκεψη κατέληξαν σε κατ’ αρχήν συμφωνία για την ανάγκη επίτευξης εκεχειρίας στη Λιβύη, η οποία θα οδηγήσει σε μόνιμη συμφωνία μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών.
Την αισιοδοξία της εξέφρασε η αμερικανική πλευρά, η ρωσική ωστόσο εμφανίστηκε επιφυλακτική καθώς όπως τόνισε δεν υπήρξε ουσιαστικός διάλογος ανάμεσα σε Χαλίφα Χαφτάρ και Φαγιέζ αλ Σάρατζ. Η Γερμανία, από την πλευρά της, μίλησε για πρόοδο αναγνώρισε όμως ότι έγινε απλώς η αρχή.
Θετικά είδε τα αποτελέσματα της Διάσκεψης και η Άγκυρα, με τον εκπρόσωπο της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν να την χαρακτηρίζει σημαντική καθώς εγκαθίδρυσε κατάπαυση του πυρός. «Η σύνοδος του Βερολίνου είναι σημαντική επειδή εγκαθίδρυσε κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη και ξεκίνησε την πολιτική διευθέτηση. Η αποτελεσματική και ευέλικτη διπλωματία του προέδρου μας (Ταγίπ Ερντογάν) έχει καταστήσει την Τουρκία έναν σημαντικό συμμετέχοντα στη διαδικασία. Η Τουρκία θα συνεχίσει την εποικοδομητική και ειρηνική πολιτική της εναντίον των πολέμων δι’ αντιπροσώπων», έγραψε ο Καλίν στον λογαριασμό του στο Twitter.
«Κουτσή» η συμφωνία
Στη Διάσκεψη του Βερολίνου συμφωνήθηκε, πάντως, η επιβολή εκεχειρίας και ο τερματισμός ξένης στρατιωτικής παρέμβασης στη χώρα.
Ωστόσο αναλυτές εκτιμούν προς θα είναι δύσκολο σε πρώτη φάση να τεθεί σε εφαρμογή η συμφωνία καθώς το εμπάργκο όπλων ίσχυε κανονικά μέχρι και σήμερα, αλλά χώρες όπως η Τουρκία το έσπαγαν με την πρώτη ευκαιρία. Την ίδια ώρα την κατάσταση περιπλέκει και η παρουσία στο πεδίο μάχης και άλλων στρατιωτικών ομάδων, όπως αυτών που εκπροσωπούν τις φυλές του νμότου και την Κυριακή έκλεισαν τις κάνουλες του πετρελαίου καταλαμβάνοντας διυλιστήρια.
Επόμενο στοίχημα για τη διεθνή κοινότητα να έρθουν κοντά οι αντίπαλες λιβυκές δυνάμεις ώστε να αποφέρει καρπούς το αποτέλεσμα της Διάσκεψης του Βερολίνου. Όπως, μάλιστα, έγινε γνωστό από τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών, Χάικο Μάας, στο μενού της ατζέντας για τις επόμενες κινήσεις στην κατεύθυνση κατάπαυσης του πυρός είναι η σύσταση επιτροπής παρακολούθησης στη Λιβύη.
Τόσο ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες όσο και η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ έσπευσαν πάντως να διευκρινίσουν ότι πρόκειται μόνο για την αρχή ενός πολύ δύσκολου δρόμου, ενώ ανέδειξαν ιδιαίτερα την συμφωνία των 16 συμμετεχόντων στην αρχή ότι «δεν μπορεί να υπάρξει στρατιωτική λύση».
«Φθάσαμε σε μια συμφωνία για ένα συνολικό σχέδιο», δήλωσε η καγκελάριος μετά το τέλος της Διάσκεψης και επισήμανε ότι μεταξύ των συμφωνηθέντων είναι και μέτρα για την αυστηρή επιτήρηση του εμπάργκο όπλων, τα οποία περιλαμβάνουν και κυρώσεις.
Οι δύο αντίπαλες λιβυκές πλευρές συμφώνησαν ακόμη να ορίσουν από πέντε εκπροσώπους σε μια στρατιωτική επιτροπή, η οποία, όπως προβλέπεται από τον ΟΗΕ, θα αναλάβει την επιτήρηση της κατάπαυσης του πυρός.
Τόσο ο πρωθυπουργός Σάρατζ όσο και ο στρατάρχης Χάφταρ έχουν ήδη κοινοποιήσει τα ονόματα των εκπροσώπων τους, πρόσθεσε η Άνγκελα Μέρκελ, επισημαίνοντας ότι πρόκειται πλέον για πολύ συγκεκριμένη εξέλιξη προς την επιθυμητή κατεύθυνση.
Από την πλευρά του ο Γκουτέρες τόνισε ότι «χάρη στην συνάντηση του Βερολίνου κατέστη εφικτό να έχουμε σήμερα πέντε εκπροσώπους και από την πλευρά του στρατάρχη Χάφταρ» και πρόσθεσε ότι τις επόμενες ημέρες η στρατιωτική επιτροπή θα συγκληθεί στην Γενεύη.
«Τα κράτη μέλη, από κοινού με τοπικούς και περιφερειακούς οργανισμούς έστειλαν ένα ισχυρό μήνυμα ότι είμαστε απολύτως προσηλωμένοι στην στήριξη μιας ειρηνικής λύσης στην λιβυκή κρίση». Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ κάλεσε ακόμη όλους τους παράγοντες που εμπλέκονται να μην παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις της Λιβύης και στην ένοπλη αντιπαράθεση, ενώ απηύθυνε έκκληση για αποφυγή κάθε ενέργειας που προκαλεί κλιμάκωση της βίας, αλλά και για συνεπή εφαρμογή του εμπάργκο όπλων.
H πρώτη αντίδραση από την ελληνιή κυβέρνηση
Θετικό χαρακτήρισε το αποτέλεσμα της Διάσκεψης του Βερολίνου για τη Λιβύη η κυβέρνηση.
«Είναι θετικό ότι η Διάσκεψη του Βερολίνου επιβεβαίωσε την προσήλωση στην εξεύρεση πολιτικής λύσης για το θέμα της Λιβύης. Είναι επίσης θετική η δέσμευση όλων των συμμετεχόντων για τήρηση του εμπάργκο όπλων», αναφέρουν κυβερνητικες πηγές για τη Διάσκεψη του Βερολίνου.
Οι ιδιες πηγές προσθέτουν: «Η επίσημη τοποθέτηση της ελληνικής πλευράς θα γίνει αύριο μετά την ολοκλήρωση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, στο οποίο θα συμμετάσχει και ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, όπου αναμένεται να υπάρξει πλήρης ενημέρωση για τα αποτελέσματα της Διάσκεψης του Βερολίνου».
Το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. συζητά τα αποτελέσματα της Διάσκεψης
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να συζητήσουν σήμερα όσον αφορά τα αποτελέσματα της Διάσκεψης του Βερολίνου για τη Λιβύη, που διεξήχθη στην πρωτεύουσα της Γερμανίας χθες.
Ηγέτες διαφόρων χωρών, ανάμεσά στους και δυνάμεων που υποστηρίζουν τα αντίπαλα μέρη στον πόλεμο στη Λιβύη, δεσμεύθηκαν χθες να τηρήσουν το εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί στη χώρα από το 2011 και να τερματίσουν τη στρατιωτική υποστήριξη προς τους αντιμαχόμενους, μεταξύ άλλων.
Ενόψει της Διάσκεψη του Βερολίνου, η Ε.Ε. υποσχέθηκε να συμβάλλει στην εφαρμογή των όποιων συμφωνιών επιτυγχάνονταν στις διαπραγματεύσεις, ειδικά σε ό,τι αφορά την εφαρμογή και την επιτήρηση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός καθώς και του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ που έχει επιβληθεί στη Λιβύη.
Αυτό μπορεί να συνεπάγεται την ανάπτυξη στρατιωτικής αποστολής υπό τη σημαία της Ε.Ε. στη χώρα της βόρειας Αφρικής, σύμφωνα με τον Ύπατο Εκπρόσωπο Τζουζέπ Μπορέλ.
Ο Μπορέλ αναμένεται να παρουσιάσει τις αρχικές προτάσεις του, αλλά οι υπουργοί αναμένεται να επανέλθουν στο θέμα και να το συζητήσουν πιο λεπτομερώς σε περίπου έναν μήνα, δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της Ε.Ε.
Επιτροπή Παρακολούθησης της συμφωνίας (Follow up Committee)
Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας αναφέρθηκε ακόμη στην σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης των συμφωνηθέντων, η οποία, όπως είπε, θα διασφαλίσει την υλοποίηση των σημερινών αποφάσεων και θα συνοδεύει τις περαιτέρω εργασίες του ειδικού απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ Γασάν Σαλαμέ και της Αποστολής των Ηνωμένων Εθνών για την Στήριξη της Λιβύης (UNSMIL).
«Η Επιτροπή θα καθοδηγείται από τα Ηνωμένα Έθνη, θα ξεκινήσει τις εργασίες της ήδη στις αρχές Φεβρουαρίου και χώρες οι οποίες δεν εκπροσωπούνταν εδώ θα προσκληθούν να συμμετάσχουν σε αυτή την διαδικασία και στις τέσσερις ομάδες εργασίας που σχεδιάζονται – για ζητήματα ασφάλειας και στρατιωτικά, για οικονομικά, για πολιτικά και για ανθρωπιστικά».
Η σύσταση των Επιτροπών θα γίνει στην Γερμανία και η Γερμανία θα είναι ο οικοδεσπότης και συμπρόεδρος και στην συνέχεια όλοι οι διεθνείς εταίροι που ήταν σήμερα εδώ και εκείνοι οι οποίοι θα προστεθούν, θα πάρουν με την σειρά την ευθύνη στα χέρια τους, εξήγησε ο κ. Μάας. Πέραν αυτού, τα αποτελέσματα και τα πιθανά περαιτέρω βήματα θα τεθούν σε όλα τα κατάλληλα πολυμερή σχήματα – όχι μόνο στα Ηνωμένα Έθνη, διευκρίνισε ανέφερε ενδεικτικά ότι ήδη αύριο το θέμα θα συζητηθεί στο πλαίσιο του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ «Η δουλειά μόλις τώρα ξεκίνησε και μπροστά μας έχουμε σίγουρα δύσκολο δρόμο εντατικής δουλειάς. Αλλά ήταν πολύ σημαντικό σήμερα σε αυτή την διάσκεψη να καταλήξουμε σε μια συμφωνία. Το πνεύμα συνεργασίας που ζήσαμε σήμερα πηγαίνει πολύ πέρα από ό,τι είδαμε σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών και τόνισε ότι «τώρα πρέπει να καταφέρουμε να φέρουμε μαζί τις λιβυκές αντίπαλες πλευρές ώστε μαζί τους – μια που τώρα το θέμα είναι η εκεχειρία και η κατάπαυση του πυρός – να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες ώστε ο εμφύλιος στην Λιβύη να πάει προς πολιτική λύση και να επιτύχουμε στην Λιβύη μόνιμη ειρήνη».
Η Μέρκελ και ο Γκουτέρες απέφυγαν πάντως να σχολιάσουν την μορφή που θα έχει ενδεχόμενη αποστολή επιτήρησης της κατάπαυσης του πυρός – εφόσον αυτή επιτευχθεί – διευκρινίζοντας ότι πρόκειται για μεταγενέστερο στάδιο.
Η συνέντευξη Τύπου:
Σε άλλες αίθουσες Χαφτάρ και Σάρατζ
H πρώτη ερώτηση που δέχθηκε η καγκελάριος από δημοσιογράφο του Γερμανικού Πρακτορείου Ειδήσεων (DPA) είναι με ποιον τρόπο συμμετείχαν στις διαβουλεύσεις ο πρωθυπουργός της Λιβύης Αλ Σαράτζ και ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ. Η απάντηση ήταν ότι οι συμμετέχοντες στη διάσκεψη μίλησαν κατά μόνας και με τους δύο, οι οποίοι έχουν τόσο μεγάλες διαφορές ώστε αυτή τη στιγμή δεν μιλούν μεταξύ τους. Κατά συνέπεια Αλ Σαράτζ και Χάφταρ δεν ήταν στην αίθουσα της διάσκεψης, αλλά ήταν σε χώρο στον οποίο μπορούσαν να ενημερώνονται διαρκώς.
Πολλοί από τους συμμετέχοντες στη Διάσκεψη του Βερολίνου παραδέχονται ότι είναι δύσκολο να ελεγχθεί η τήρηση τόσο της εκεχειρίας, όσο και του εμπάργκο. Αλλά από την άλλη πλευρά, επεσήμανε ο γ.γ. του ΟΗΕ, «δεν μπορούμε να επιτηρήσουμε κάτι που δεν υπάρχει ακόμη».
Στο ίδιο μήκος κύματος η Άνγκελα Μέρκελ ανέφερε ότι «δεν μπορούμε να συζητήσουμε το δεύτερο βήμα πριν από το πρώτο».
Λαβρόφ: Οι δύο πλευρές δεν άρχισαν «σοβαρό διάλογο»
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι οι δύο εμπόλεμες πλευρές της σύγκρουσης στη Λιβύη δεν κατάφεραν να αρχίσουν «σοβαρό διάλογο» κατά τη διάρκεια της διεθνούς διάσκεψης για τη Λιβύη που πραγματοποιήθηκε σήμερα στο Βερολίνο.
«Ή διάσκεψη ήταν πολύ χρήσιμη (…) αλλά είναι σαφές ότι επί του παρόντος δεν επιτεύχθηκε η έναρξη σοβαρού και σταθερού διαλόγου» μεταξύ του επικεφαλής της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ κυβέρνησης εθνικής ενότητας (GNA), Φαγέζ αλ Σάρατζ, και του ισχυρού άνδρα της ανατολικής Λιβύης Χαλίφα Χάφταρ, δήλωσε ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας στους δημοσιογράφους από το αεροδρόμιο του Βερολίνου.
«Τα λιβυκά κόμματα έκαναν ένα μικρό βήμα εμπρός σε σχέση με τη συνάντηση στη Μόσχα», την περασμένη Δευτέρα, στο τέλος της οποίας ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ αρνήθηκε να υπογράψει μια συμφωνία εκεχειρίας, λέγοντας ότι χρειάζεται περισσότερα χρόνο, παραδέχτηκε ο Λαβρόφ.
Η Ρωσία, παρά τις αρνήσεις της, θεωρείται ύποπτη για υποστήριξη προς τον Χαλίφα Χάφταρ. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν συμμετείχε στη σημερινή σύνοδο κορυφής, μαζί με άλλους ηγέτες χωρών εμπλεκομένων στη σύγκρουση στη Λιβύη.
Πομπέο: Στο πλευρό της Λιβύης, για ένα μέλλον χωρίς βία και ξένες παρεμβάσεις
Στεκόμαστε στο πλευρό του λαού της Λιβύης, καθώς εργάζεται για την οικοδόμηση ενός ασφαλούς μέλλοντος, χωρίς βία και ξένη παρέμβαση, έγραψε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter, μετά την ολοκλήρωση της διάσκεψης του Βερολίνου.
